[ Pobierz całość w formacie PDF ]

ekonomicznych. Protestowali przeciwko szybko rosnącemu bogactwu nielicznych i panoszeniu się arystokracji pieniądza.
Uważali, że ubogim powinny być rozdane przede wszystkim dobra wrogów rewolucji. Ułatwiali chłopom nabywanie dóbr
narodowych, zamknęli paryską giełdę.
W 1794 r. dyktatura jakobińska została obalona w tzw. przewrocie termidoriańskim, a Robespierre i jego wspólnicy straceni
na szafocie.
50. Bonapartyzm.
Napoleon I Bonaparte,  bóg wojny", scentralizował administrację, uzależnił od siebie wymiar sprawiedliwości,
zreorganizował szkolnictwo średnie i wyższe. Zmienił on prawo wydając słynny kodeks cywilny, w którym znalazły wyraz
zasady nowego kapitalistycznego porządku: równość wobec prawa, świętość i nienaruszalność prywatnej własności, swoboda
umów. Budował system absolutystyczny, wprowadził cenzurę.
Napoleon głosił się wykonawcą testamentu Wielkiej Rewolucji, spisanego w  Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela".
Opowiadał się za suwerennością ludu, chwalił wolność i równość. Swoją wolę wywodził z woli narodu i wolą narodu
tłumaczył jej rozmiar. Z pogardą traktował arystokratyczne salony. Lubił uważać się za rzecznika interesów bogatego
chłopstwa.
Najważniejszym składnikiem bonapartyzmu był pogląd, że jednostka, przez lud powołana do sprawowania pełnej władzy,
uosabia ten lud i jego wolę, a także lekceważący stosunek do zasad parlamentaryzmu. Ponad parlamentem usytuowany jest
rząd, z jego szefem na czele.
Cechą bonapartyzmu było połączenie apołogii jedynowładztwa z doktryną rewolucyjną. Zasada absolutyzmu zespalała się w
nim z zasadą zwierzchnictwa narodu.
51. Myśl polityczna polskiego Oświecenia: Leszczyński, Konarski, Staszic i Kołłątaj.
19
49
a) Staszic - potępiał  wyłączność" uprzywilejowanych anarchii, politykę zdrady, pasożytnictwo kleru i magnatów.
Potrzebne są gruntowne zmiany w życiu chłopów (nadanie praw do własności ziemi), bez tego niemożliwe jest
przezwyciężenie kryzysu gospodarczego.
Należy stworzyć warunki dla rozwoju kapitalizmu, żądał szybkiego wzrostu produkcji przemysłowej, domagał się
dopuszczenia mieszczan do sejmu i urzędów, także zrównania ich praw.
Chciał niezawisłości państwowej. Gwałcicielem prawa narodu jest każdy naród, który przywłaszczył sobie więcej praw
aniżeli inne narody.
Domagał się wzmocnienia władzy centralnej, reformy sejmu walnego, zniesienia liberum veto i elekcyjności tronu, reformy
systemu podatkowego, licznej armii.
Idealny ustrój to republika, w Polsce jeszcze niemożliwa, stąd forma przejściowa - monarchia konstytucyjna prowadząca do
ludowładztwa.
b) Kołłątaj - jego państwo to dziedziczna monarchia konstytucyjna, chciał władzy dalekiej od absolutyzmu. Naczelnym
organem był sejm jako  prawna zwierzchność najwyższego nad całym rządem dozoru" zaś zasadą działania machiny
państwowej - równowaga organów. Pełnię praw politycznych przyznał posesjonatom szlacheckim i mieszczańskim (hołotę
eliminował). Chłop miał być wolny a jego status prawny podobny do kapitalistycznego dzierżawcy. Póz
niej chciał
przyznania chłopom własności ziemi. Ostro krytykował  wolność" feudalną jako poddaną  przywilejom, łaskom". Praca
jedyne kryterium dorobienia się.
Prawo przyrodzone - prawne i powszechne prawo do nabywania rzeczy - wcześniejsze od prawa państwa. Państwo powinno
strzec tych praw. Dopuszczał czynny opór.
STANISA
AW LESZCZYC
SKI
-kroi polski i pisarz polityczny
-w swoich pogladach na wiązy wal do francuskich fizjokratow - podstawa zamoznosci państwa sa chłopi płacacy podatki wiec
nie należy ich uciskac
-nawiazy wal tez do filozofow francuskiego Oświecenia
-uwazal ze ustrój Rzeczpospolitej nie jest ustrojem wolnościowym lecz ustrojem opierajacym się na bezprawiu, co należało
zmienić
-chciał by monarcha był rzeczywista głowa państwa. Kroi miał kierować administracja. Odpowiedzialność za politykę
rządową mieli ponosić ministrowie (wybierani w wyborach większościowych na sejmikach).
-kroi powinien być wybierany w ramach wolnej elekcji przez Sejm w podwojnym składzie posłow
-nąjwyzsza władza przysługuje Sejmowi, który ma podejmować uchwały na zasadzie jednomyślności. L. chciał by liberum
veto ograniczone było tylko do zakazu zrywania obrad
-postulował stworzenie silnej i nowoczensej armii
STANISA
AW KONARSKI
-ksiądz, pedagog, pisarz polityczny
-otworzył w Warszawie elitarna szkole dla mlodziezy szlacheckiej - Collegium Nobiulium
-postulował likwidacje liberum veto i chciał wprowadzenia zasad większościowych podczas wyborow [ Pobierz całość w formacie PDF ]